Dwa projekty badawcze prowadzone przez naukowczynie z Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej otrzymały dofinansowanie w ramach prestiżowego programu First Team FENG Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Na realizację badań przyznano łącznie niemal 8 milionów złotych.
Program First Team FENG umożliwia zdobycie finansowania na założenie zespołu badawczego, zakup aparatury i prowadzenie w Polsce innowacyjnych badań z potencjałem aplikacyjnym. W każdym projekcie planowana jest współpraca z zagranicznym partnerem naukowym i krajowym partnerem gospodarczym, przy czym wsparcie finansowe udzielone zostało wyłącznie wnioskującej organizacji badawczej z Polski.
Do naboru wniosków w edycji 1/2024 zgłoszono 174 projekty, z czego dofinansowanie – na łączną kwotę niemal 71 mln zł – otrzymało 18 z nich, w tym trzy z Politechniki Wrocławskiej, z czego dwa z Wydziału Chemicznego PWr.
NANOCLEM – nowa generacja znaczników dla mikroskopii korelacyjnej
Projekt „Nanoklastry jako multimodalne znaczniki w korelatywnej mikroskopii fluorescencyjnej i elektronowej” (NANOCLEM) realizowany przez dr hab. inż. Joannę Olesiak-Bańską, prof. uczelni, otrzymał najwyższą ocenę spośród wszystkich zgłoszonych wniosków. Budżet projektu wynosi 3 929 681,20 zł, z czego dofinansowanie to 3 824 337,52 zł.
Badania koncentrują się na stworzeniu nowego typu nanocząstek złota, które będą kompatybilne zarówno z mikroskopią fluorescencyjną, jak i elektronową – kluczowych technik w tzw. mikroskopii korelacyjnej (CLEM).
– Aby zrozumieć procesy biologiczne, potrzebny jest złożony obraz, z wielowymiarowymi informacjami o makro-, mezo- i mikroskopowej strukturze komórek, ich dynamice, funkcji i składzie chemicznym – wyjaśnia prof. Olesiak-Bańska. – Ponieważ żadna pojedyncza technika obrazowania nie jest w stanie ujawnić wszystkich tych szczegółów, mikroskopia korelacyjna jest jedynym sposobem na całościowe zrozumienie procesów biologicznych, w tym odpowiedzi organizmów i komórek na czynniki środowiskowe, czy chorobotwórcze.
Dlatego też w ostatnich latach nastąpił znaczny wzrost zainteresowania mikroskopią korelacyjną: łączącą mikroskopię fluorescencyjną i elektronową (correlative light-electron microscopy – CLEM). Technika ta zapewnia równoczesne obrazowanie funkcji komórki (dzięki mikroskopii fluorescencyjnej) i struktur komórkowych (dzięki mikroskopii elektronowej). Jednak jednym z głównych ograniczeń szerokiego wprowadzenia CLEM w badaniach biologicznych i przedklinicznych jest brak znaczników odpowiednich równocześnie dla obydwu technik.
W ramach projektu „NANOCLEM” opracowany zostanie nowy typ nanocząstek złota, który będzie kompatybilny z obiema technikami mikroskopowymi. Znaczniki, które zostały zaproponowane będą wykazywały funkcjonalność wykraczającą poza obecnie stosowane rozwiązania oraz kontrolowane wnikanie i lokalizację w strukturach biologicznych, wynikającą z małego rozmiaru znacznika i kontroli właściwości hydrofobowych i hydrofilowych.
- Nasza technologia oparta zostanie na nanoklastrach złota o atomowej precyzji (tj. dokładnie znanej liczbie atomów złota i funkcjonalnych ligandów), które zapewnią możliwość kontrastowania dla mikroskopii elektronowej i równocześnie wydajną fluorescencję, a także stabilność i doskonałą powtarzalność opracowanych procedur znakowania modelowych materiałów biologicznych – wyjaśnia prof. Olesiak Bańska.
Partnerem naukowym projektu jest prof. Paul Verkadem, wybitny specjalista od bioobrazowania z University of Bristol (Wielka Brytania), gdzie jego laboratorium rozwija zaawansowane techniki biologii molekularnej. Jest również jednym z pionierów mikroskopii korelacyjnej CLEM. Partnerem gospodarczym jest firma Prochimia Surfaces. Projekt będzie realizowany przez cztery lata. Już wkrótce ruszy rekrutacja dla młodych badaczy – szczegóły na stronie nona.pwr.edu.pl.
InSEPSia – szybka diagnostyka sepsy
Drugi nagrodzony projekt to „InSEPSia: Innowacyjne metody wczesnej diagnostyki sepsy oparte na multiparametrycznej analizie biomarkerów”, prowadzony przez dr hab. inż. Paulinę Kasperkiewicz-Wasilewską, prof. uczelni. Wartość projektu i otrzymane dofinansowanie wynoszą 3 999 520 zł.
Celem badań jest opracowanie szybkiego, kompleksowego, łatwego w użyciu i taniego kasetowego testu diagnostycznego, który umożliwi wczesne wykrycie sepsy, a także identyfikację przyczyny infekcji i monitorowanie leczenia.
– Test dostarczy również precyzyjne informacje o przyczynie choroby, umożliwiając tym samym błyskawiczne dostosowanie leczenia oraz monitorowanie postępu leczenia – wyjaśnia prof. Paulina Kasperkiewicz-Wasilewska.
Z rozwiązania będą mogły skorzystać zarówno szpitale, firmy diagnostyczne, jak i pacjenci, którzy będą mieli możliwość wykonania testu we własnym domu. W projekt zaangażowany jest jeden partner naukowy, jeden partner przemysłowy, a także doktoranci, postdoktorant i studenci.
Gratulujemy naszym badaczkom i życzymy sukcesów w realizacji projektów!